ترید انتقامی
ترید انتقامی اصطلاحی در مبحث روانشناسی بازارهای مالی است که در خصوصِ معاملاتِ برخی از تریدرها به کار گرفته می‌شود؛ این تریدرها به هنگام شکست در ترید و تجربه ضرر، سعی می‌کنند در معاملات بعدی خود واکنش نشان داده و این ضرر را به هر قیمتی شده جبران کنند. به همین دلیل تصمیم معاملاتی بعدی آنها نه بر پایه استراتژی و سیستم معاملاتی بلکه بر پایه‌ی حس انتقام از بازار است؛ در اغلب موارد این تریدهای تهاجمی که با حجم معاملاتی بیشتری نیز همراه هستند به ضرر تریدر منجر می‌شوند.
در ادامه به منشا معاملات انتقامی در بازارهای مالی پرداخته و روشهای مقابله با این اشتباه ِ غالب معامله‌گران را آموزش خواهیم داد.
ترید انتقامی چیست؟
ترید انتقامی، معامله‌ای است که تریدر پس از یک شکست ناامیدانه و ضررِ بزرگ، بدون در نظر گرفتن استراتژی معاملاتی و تحلیل اصولی با حجم معاملاتی بسیار بیشتر از معمول نسبت به تریدهای قبلی به آن وارد می‌شود. چنین معامله‌ای صرفا به منظور بازیابی پول از دست رفته و انتقام از بازاری صورت می‌گیرد که تریدر به اشتباه آن را دشمن خود فرض می‌کند. ریشه معاملات انتقامی اغلب به احساس ترس و عدم پذیرش ِ نامشخص بودن نتایج ِ بازار برمی‌گردد.
مثالی از ترید انتقامی در بازارهای مالی
فرض کنید در آخرین ترید به اندازه ۱۰۰ پیپ ضرر کرده‌اید. تحلیل شما برای معامله بعدی نیز مبتنی بر یک حد سود ۳۰ پیپی است و بازار بیشتر از آن، پتانسیل حرکت در جهت مورد نظر شما را ندارد. در چنین حالتی، سود ۳۰ پیپی، از نظر روانی شما را راضی نمی‌کند. بنابراین برای اینکه به احساس رضایت دست پیدا کنید، بدون سیگنال ورود یا برخلاف تحلیل خود به امیدِ واهی ِ جبران ضرر، تریدی انجام می‌دهید که ما به آن معامله انتقامی می‌گوییم؛ معامله‌ای که به احتمال زیاد به دلیل آشفتگی ذهنی تریدر و عدم پایبندی به استراتژی، با شکست رو به رو خواهد شد.
ترس از اشتباه؛ علت انجام ترید انتقامی
ترس از اشتباه، یکی از علل معامله‌گری انتقامی به حساب می‌آید. افرادی که بدون رعایت قوانین مدیریت ریسک، پول زیادی را در یک معامله از دست می‌دهند، نمی‌توانند با این تفکر درونی که مدام به آنها گوشزد می‌کند که اشتباه کرده‌اند، خلاص شوند. علاوه بر این، قضاوت اطرافیان نسبت به ضرر تریدر از دیگر مواردی است که به احساس ترس از اشتباه دامن می‌زند. در نهایت، تریدر نیز سعی می‌کند در معامله بعدی، موقعیت معاملاتی با حجم بیشتری باز کند تا فقط پول از دست رفته را بازیابی کند. متاسفانه این اقدام، کار درستی نیست. در واقع بهترین تریدرها نیز ضرر می‌کنند اما آنها علت ضرر را شناسایی می‌کنند تا مشکلات استراتژی معاملاتی‌شان مشخص شود؛ گاهی این ضرر ممکن است صرفا به علت نامشخص بودن نتیجه بُرد و باخت در بازار اتفاق افتاده باشد.
نامشخص بودن نتیجه معامله؛ علت انجام ترید انتقامی
یکی از مهمترین علل انجام معاملات انتقام جویانه در بازارهای مالی، عدم پذیرش این موضوع که نتایج بُرد و باخت یک تریدر به طور ۱۰۰٪ قابل پیش‌بینی نیست، نشات می‌گیرد.
مارک داگلاس، یکی از بهترین مربیان روانشناسی ترید می‌گوید:
نتیجه نامشخص ترید بدین معنی است که زمان به سود رسیدن آن مشخص نیست. با این حال، ما انسان‌ها تمایلی ذاتی به کنترل وقایع و حتی اطرافیان خود داریم. در نتیجه این میل ذاتی به کنترل، در تداخل با بازارهای مالی که ماهیتی غیر قابل کنترل و نتایج غیر قابل پیش‌بینی (به صورت ۱۰۰ درصدی) دارند، است. به همین علت است که تریدرها پس از شکست در معامله دچار حس انتقام، غم و یا حتی ناامیدی می‌شوند.
چرا انجام تریدهای انتقامی، خطرناک است؟
ترید انتقام جویانه به دو دلیل برای معاملهگر خطرناک است؛
- تریدر دیگر قادر به رعایت نظم در معامله‌گری نیست.
- تمرکز تریدر نسبت به استراتژی معاملاتی و مدیریت ریسک از بین می‌رود؛ در عوض، تریدر فقط بر جبران ِ پول ِ از دست رفته تحت هر شرایطی تمرکز می‌کند.
این شیوه‌ی ترید کردن که به نوعی متکی بر اساس احساسات و شانس است، در نهایت به علت عدم تمرکز بر استراتژی منجر به زیان بیشتر خواهد شد.
نتیجه یک ترید انتقامی چیست؟
نتیجه یک ترید انتقامی می‌تواند بُرد یا باخت باشد (البته در اغلب موارد نتیجه باخت تریدر است):
در حالت دوم، تریدر وسوسه می‌شود تا معامله انتقامی را بدون رعایت قوانین مدیریت ریسک و پایبندی در استراتژی تکرار کند و آن جاست که دوباره با شکست رو به رو شده و این بار ممکن است سرمایه بیشتری از دست بدهد. بنابراین نتیجه ترید انتقامی هر چه باشد، به ضرر ِ معاملهگر است.
روشهای مقابله با ترید انتقامی
از جمله روشهای مقابله با معاملات انتقام جویانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- پس از یک باخت ناامید کننده، دست از معامله کردن بکشید و ذهن خود را با انجام فعالیتهای غیرمرتبط با ترید (مثلا قهوه خوردن، ورزش کردن و …) آرام کنید. هنگامی که پذیرفتید، باخت بخشی از معاملات است، برگردید.
۲- دلایل شکست خود در معامله را یادداشت کنید. با تحلیل دلایل شکست خود می‌توانید اشتباهات استراتژی معاملاتی را خود یافته و از این احساس که بازار برعلیه شما عمل کرده، خلاص شوید.
۳- رفتار خود به هنگام انجام تریدهای انتقام جویانه مورد توجه قرار دهید؛ به عنوان مثال برخی ناخن‌های خود را می‌جوند. برخی در خوردن تنقلات زیاده‌روی می‌کنند. با شناسایی این نشانه‌ها و آگاهی از آنها در سطح خودآگاه می‌توانید از ترید کردن در چنین مواقعی دوری کنید.
۴- محرک‌هایی که منجر به انجام تریدهای انتقامی توسط شما شده‌اند را تحلیل کنید؛ به عنوان مثال، برخی در تریدهایی با حجم معاملاتی بزرگتر و شکست در آن دچار حس انتقام می‌شوند و برخی دیگر پس از شکست به علت بروز فاکتورهای غیرمنتظره در بازار به فکر انتقام از آن می‌افتند. شناسایی این محرک‌ها به اجتناب از معاملات انتقامی کمک می‌کند.
۵- به استراتژی معاملاتی خود اعتماد داشته باشید؛ اگر استراتژی شما از پیش، چندین بار تست شده و سودآوری آن مشخص شده است، ضرر کردن (و به دنبال ایجاد حس انتقام) برایتان مهم نخواهد بود چراکه می‌دانید برآیند معاملاتی شما در نهایت، مثبت خواهد بود.
۶- پیروی از قوانین مدیریت ریسک را به یک عادت تبدیل کنید؛ مدیریت ریسک ابزارهایی جهت کنترل ریسک و کوچک نگه داشتن ضرر در اختیار شما قرار می‌دهد؛ بنابراین در صورت شکست در معاملات ضرر کمتری خواهید کرد و احتمال ایجاد حس انتقام (که معمولا به علت از دست دادن پول زیاد به وجود می‌آید) در شما کمتر خواهد شد.
درنهایت می‌توان گفت «خودآگاهی» مهمترین ابزار مقابله با تریدهای انتقامی است. یک معاملهگر باید نسبت به عملکرد معاملاتی و احساسات خود، خودآگاه باشد تا بتواند تصمیمات معاملاتی و اشتباهات خود را تحلیل کرده و تحت تاثیر حس انتقام، ترس یا طمع که در نهایت منجر به انجام معاملات تهاجمی با حجم بالا می‌شود، خودداری کند.
چطور با پایبندی به استراتژی معاملاتی از معاملات انتقامی دوری کنیم؟
در ابتدای مقاله به انجام معاملات انتقامی توسط تریدرهایی که نامشخص بودن نتایج معاملات را نپذیرفته‌اند، اشاره کرده و گفتیم که ضرر بخشی از بازار است اما چطور به استراتژی معاملاتی خود اعتماد کنیم؟ استراتژی‌ای که در یک بازار با نتایج نامشخص، به صورت ۱۰۰٪ تضمین کننده سود معاملهگر نیست؟
حال اگر استراتژی معاملاتی شما ۷۰٪ سودآور باشد می‌توانید به راحتی از بازار کسب سود کنید و دچار شکست‌های سنگین و به دنبال آن حس انتقام جویی از بازار نشوید. البته استراتژی معاملاتی شما بایستی قوانین مدیریت ریسک را نیز پوشش دهد. استراتژی معاملاتی CTS یکی از موفق‌ترین استراتژی‌های فارکس و ارزهای دیجیتال است که در ۵ گام ِ تشخیص روند اصلی بازار، تشخیص مناطق PRZ، اندازه‌گیری انرژی بازار و اعتبارسنجی مناطق PRZ، مدیریت ریسک و روانشناسی معاملات بهترین مناطق ورود به معامله و خروج از آن را در اختیار معاملهگر قرار می‌دهد. با استفاده از این استراتژی و تمرین و تکرار کافی می‌توانید به دور از احساسات مخرب، در برابر نتایج غیرقابل پیش‌بینی ۱۰۰ درصدی بازار مقابله کرده و ثروتمند شوید.
منشا اصلی ترید انتقام جویانه چیست؟
منشا اصلی ترید انتقام جویانه، مقصر دانستن بازار در زمانی است که شما ضرر می‌کنید. اما واقعیت این است که کسی مسئول ضرر شما نیست. در واقع، خودِ شما مسئول زیان‌تان هستید. بنابراین انجام ترید انتقام جویانه، انتقام گرفتن از خودتان است که البته این کار، چیزی را درست نمی‌کند. احساسات خشم و سردرگمی که در این حالت برایتان به وجود می‌آید، قطعا منجر به زیان بیشتر شما خواهد شد.
خلق ِ ذهنیت ِ مقابله با ترید انتقامی چگونه است؟
بهتر است با خلق ذهنیت مناسب، یکبار برای همیشه با تفکر ترید انتقامی خداحافظی کنید؛ ضررهای سنگینی که تریدرها را به سمت معاملات انتقام جویانه می‌کشاند، به علت عدم پایبندی به قوانین مدیریت ریسک (به ویژه عدم پایبندی به حد ضرر) به وجود آمده‌اند. مارک داگلاس در این زمینه می‌گوید: «بازار نمی‌تواند چیزی از شما بگیرد، مگر آنکه شما خود اجازه دهید. وقتی شما پولی از دست می‌دهید یا بیشتر از حد ِ ریسک خود، ضرر می‌کنید، شما در واقع پول خود را به تریدرهای دیگر داده‌اید. در نهایت با حس انتقام جویی، خودتان دشمنی به وجود می‌آورید و آن دشمن را رو به روی خود قرار می‌دهید.»
هنگامی که شما به عقب برمی‌گردید و در ذهن خود به مرور ِ شکست قبلی می‌پردازید، در حال به چالش کشیدن بازار در ذهن خود هستید؛ این تفکر اشتباه به جای اینکه شما را در مسیر بازار قرار دهد، در مقابله با آن قرار می‌دهد؛ در نهایت در مبارزه میان شما و بازار، این بازار است که پیروز می‌شود چراکه عملکرد بازار و نتایج آن نامشخص است؛ با این حال خبر خوب این است که شما قادر به تغییر عملکرد خود هستید.
به این نکته دقت کنید که بازار موجودی زنده نیست و نمی‌داند که شما در ترید قبلی سود کرده یا ضرر کرده‌اید. علاوه بر این، تریدی که با ضرر پایان یافته هم اکنون بخشی از گذشته است و فکر کردن به آن مشکل شما را حل نخواهد کرد. بنابراین بهتر است بر تنها هدف خود که کسب سود از ترید جاری است، تمرکز کنید و حد سود آن را برای جبران ضرر قبلی جا به جا نکنید.
سخن پایانی
در ترید انتقامی، معاملهگر پس از فعال شدن حد ضرر خود بدون اینکه سیگنال ورود مجددی به بازار ببیند، صرفا به علت جبران ضرر قبلی، وارد پوزیشن بعدی می‌شود. با استفاده از راهکارهایی همچون معامله نکردن به هنگام شکست‌های ناامیدانه یا پشت سر هم، شناسایی محرک‌های ایجاد حس انتقام، پیروی از استراتژی معاملاتی و … می‌توان با حس انتقام در بازارهای مالی مقابله کرد. این نکته را همیشه در ذهن داشته باشید که موفق‌ترین تریدرها نیز ضرر می‌کنند. این معامله‌گران، ضرر را به مثابه بخشی از فرآیند معامله‌گری می‌بینند. در صورتی که شما نیز قصد دارید همچون تریدرهای حرفه‌ای به دور از احساسات، از بازارهایی چون فارکس، بورس، ارزهای دیجیتال و … کسب درآمد بالا داشته باشید، به مقاله حل مشکلات روانشناسی ترید با متد CPT مراجعه کنید.
جهت آشنایی بیشتر با مباحث مربوط به روانشناسی ترید از مقالات زیر استفاده کنید.
سوالات متداول
۱- چطور از معاملات انتقام جویانه جان سالم به در ببریم؟
جهت خلاصی از معاملات انتقام جویانه از راهکارهایی همچون پایبندی به مدیریت ریسک، ترید نکردن در مواقع ناامیدی (که به دنبال شکست به وجود آمده)، آرام کردن ذهن پیش از ترید، پیروی از استراتژی معاملاتی و سایر مواردی که در متن مقاله آموزش داده شده، استفاده کنید.
۲- منظور از معاملات انتقام جویانه چیست؟
معاملات انتقام جویانه، تریدهایی هستند که معامله‌گران اغلب بدون مشاهده سیگنال ورود به بازار و صرفا برای انتقام گرفتن از بازار و جبران ضرر قبلی انجام می‌دهند.
